Terry Eagleton’ın “İyimser Olmayan Umut” adlı kitabı, Emine Ayhan çevirisiyle Ayrıntı Yayınları tarafından yayımlandı.
Kitap hakkında
Marksist edebiyat eleştirmeni Terry Eagleton bu kitabında insani duyguların en hassaslarından biri olan “umudu” mercek altına alıyor. Eagleton boş umutlarla dolu umutlar arasında belirgin ayrımlar yaparak, “ihmal edilmiş” bu duyguyu edebiyat eserlerinden felsefi metinlere uzanan geniş bir düzlemde sorunsallaştırıyor. Eagleton bu çabasından hareketle gündelik hayatın boğucu ilişkileri, iktisadi süreçlerin geçirimsiz kodları arasında bocalayan “şimdi”nin insanına kışkırtıcı olduğu kadar düşündürücü de olan parlak yorumlar sunuyor: hâlâ umudu olanlar ve umuttan bütünüyle vazgeçenler için eşsiz bir başucu kitabı.
Kitaptan
Hani şu meşhur bardağın yarısını boş gördüğü yetmiyormuş gibi, diğer yarısının da tadı berbat bir şeyle dolu olduğundan neredeyse emin biri olarak, umut üzerine yazmak için biçilmiş kaftan değilim muhtemelen. Bir yanda hayat felsefesi “ye, iç, eğlen, yarın öleceğiz nasılsa” cümlesiyle özetlenebilecek olanlar var, bir yanda da kendime çok daha yakın hissettiğim, “yarın öleceğiz” diyenler. İnsanı dertlere salan bu eğilimlere rağmen bu konu üzerine yazmayı seçmemin bir nedeni, umudun, Raymond Williams’ın deyişiyle, “geleceğin kaybının hissedildiği” bir çağda merak uyandırıcı biçimde ihmal edilmiş bir kavram olması.
Yazar hakkında
Britanya’nın yaşayan en büyük edebiyat eleştirmeni ve düşünürü kabul edilen Terence Francis Eagleton, 22 Şubat 1943’te Salford’da doğmuştur. Oldukça yoğun bir Katolik öğrenimi gördükten sonra, Raymond Williams’tan da dersler alacağı Cambridge Üniversitesi’ne girmiş ve burada lisans, lisansüstü ve doktora yaptıktan sonra kısa bir süre İngiliz Edebiyatı üzerine ders vermiştir. Oxford Üniversitesi (1992-2001), Manchester Üniversitesi, Notre Dame Üniversitesi ve halen çalıştığı Lancaster Üniversitesi’nde daimi hocalık yaptığı gibi daha birçok üniversitede de misafir hoca olarak konferanslara katılmış, sunumlar yapmıştır. Ayrıca New Left Review ve New Statesman dergilerine yıllarca yazılarıyla katkıda bulunmuştur.
Eagleton, ilk iki kitabı, Shakespeare and Society (1967) ve Exiles and Emigrés’te (1970) edebiyata Katoliklikle sosyalizmin ilginç bir sentezini yaparak yaklaşmıştır. İleriki yıllarda böylesi bir sentez arayışından koparak Althusser Okulu’nun edebiyat kuramı alanındaki en önemli adı Pierre Macherey’nin izini sürecek; “bütünlük”, “organiklik” ve “yansıma” gibi Hegel kökenli kavramların edebiyat yapıtlarını çözümlemekte kullanılmasına karşı çıkacaktır. Marxism and Literary Criticism (1976) [Edebiyat Eleştirisi Üzerine, Çev. H. Gönenç, Eleştiri Yay., tarihsiz] adlı yapıtında Marksist gelenekteki benzer eğilimleri sert bir biçimde eleştirmektedir. Criticism and Ideology (1976) [Eleştiri ve İdeoloji, Çev. E. Tarım & S. Öztopbaş, İletişim Yay., 1985] kitabında ise yapısalcılıktan esinlenen bir “metinbilimi” kavrayışına maddeci ve bilimsel bir içerik kazandırmak için edebiyat yapıtı ile ideolojiler arasındaki, “yansıtma” kavramının kuşatamadığı karmaşıklıktaki ilişkileri incelemektedir.
Eagleton, metni “açıklamaya” çalışan 80’lerdeki bilimsel yönelimini yavaş yavaş terk ederek metni “kullanmaya” ağırlık veren, daha siyasal bir yaklaşımı benimsemiştir. Walter Benjamin or Towards a Revolutionary Criticism (1981); Literary Theory (1983) [Edebiyat Kuramı Giriş, Çev. Tuncay Birkan, Ayrıntı Yay. 1990] ve The Function of Criticism (1984) [Eleştirinin Görevi, Çev. İsmail Serin, Ark Yay., 1998] gibi yapıtlarında, Benjamin’in yanı sıra, Mihail Bahtin, Derrida, Wittgenstein, Foucault ve feminist hareketin bu siyasal yaklaşımı büyük ölçüde etkilediği görülür.
Edebiyat kuramı alanındaki bu çalışmalarının yanında edebiyat “pratiğine” de bulaşmış, Brecht and Company (yayımlanmadı) ve Saint Oscar (1990) adlı iki oyun ve tek romanı olan Saints and Scholars’ı (1987) [Azizler ve Alimler, Çev. Osman Akınhay, Agora Kitaplığı, 2003] yazmıştır.
Diğer bazı yapıtları şunlardır: Myths of Power: A Marxist Study of the Brontës (1975); The Rape of Clarissa (1982); Against The Grain (1985); Shakespeare (1986) [William Shakespeare, Çev. A. Cüneyt Yalaz, Boğaziçi Üniversitesi Yay., 1998]; The Ideology of The Aesthetic (1990) [Estetiğin İdeolojisi, Çev. Bülend Gözkân vd, Doruk Yay., 2002]; Ideology: An Introduction (1991) [İdeoloji-Giriş, Çev. Muttalip Özcan, Ayrıntı Yay., 1996]; Heathcliff and The Great Hunger (1995); The Illusions of Postmodernism (1996) [Postmodernizmin Yanılsamaları, Çev. Mehmet Küçük, Ayrıntı Yay., 1999]; The Idea of Culture (2000) [Kültür Yorumları, Çev. Özge Çelik, Ayrıntı Yay., 2005]; The Gatekeeper (2001) [Kapı Bekçisi, Çev. Gökçen Ezber & Rana Kahraman, Bilge Kültür Sanat, 2002]; After Theory (2003) [Kuramdan Sonra, Çev. Uygar Abacı, Literatür Yayıncılık, 2004]; The Meaning of Life (2007); On Evil (2010) ve Why Marx Was Right (2011). How to Read a Poem, [Şiir Nasıl Okunur, Çev. Kaya Genç, Ayrıntı Yay., 2015.]
edebiyathaber.net (13 Ocak 2017)
