Tolstoy – Turgenyev – Dostoyevski bugün yaşasaydılar internet kullanırlar mıydı? Evet, üçü de sosyal medya kullanırdı ve burada polemik yaparlardı. Bazen yaptıkları tartışma kızışır, Tolstoy günün sonunda Turgenyev’le kavga ederdi. Dostoyevski’yi de gizliden gizliye takip eder, acaba bugün sayfasında neler yazacak? diye merak ederdi.

 Bunun böyle olabileceğini nereden bilebiliriz? Yaşam hikayelerinden ve yaptıkları edebi polemiklerinden. 19. yüzyıl  edebiyat tarihini biraz araştırmış okumuş olanlar bunu rahatlıkla anlarlar.

Adını andığım bu üç yazar her ne kadar birbirlerini rakip görseler de, birbirlerinin yeni çıkan kitaplarını okur dönemin gazete ve dergilerinde kritik yazıları yazarlardı. “Tolstoy” kitabının yazarı Henri Troyat’tan okumuştum, Tolstoy’un “Savaş ve Barış” romanı matbaadan çıkacağı gün, Turgenyev ve Gonçarov sabah erkenden matbaanın kapısına dayanmışlar. Matbaacı sabahın köründe ikisini kapıda beklerken görünce şaşırır. “Savaş ve Barış’ı bekliyoruz.” derler.

Turgenyev’in “Bir Avcının Notları” 1852 de yayınlandığında ise Tolstoy bu kitap için, “Rus halkını anlatan en iyi kitap.” diye yazmıştır.  Bu tarihten on yıl sonra Dostoyevski bu görüşe itiraz eder, “Rus halkını benden daha iyi anlatan kimse yoktur.” der.

Bu dönemin yazarları polemikçiydiler, ama öncelikle çok iyi birer okuyucuydular. O dönem kimin yeni bir kitabı yayınlansa diğerleri mutlaka okur ve kitap hakkında yazılar yazarlardı. Tolstoy Dostoyevski’nin “Ölüler Evinden Anılar” kitabını çok beğenir. Dostoyevski ise Tolstoy’un “Anna Karenina” romanını beğenir ama bazı bölümlerini eleştirir.  

Bugün sosyal medya gibi bir imkan olmasına rağmen, yazarlar arasında bu gibi polemikleri göremiyoruz. Bunun bir çok nedeni var, acı ama gerçek günümüz yazarlarının çoğu kendi kuşaklarının eserlerine ilgisiz kalıyor. Bunda kitap okumamanın da etkisi var. Okumayan biri elbette ki kitaplar hakkında görüşü de olamaz!

edebiyathaber.net (19 Ocak 2024)