Toplumsal Tarih dergisinin 317. sayısı yayımlandı.
Mayıs 2020’de Toplumsal Tarih; “Osmanlı Kültüründe Yeme İçme” başlıklı özel bir dosya ve beraberindeki salgın hastalıklar dosyası ile küreselleşme sürecinin yemek kültürlerine etkisinden ve bu sürece eşlik eden neoliberal tarım politikalarının ortaya çıkardığı gıda güvenliği/güvenilirliği sorunlarına ilişkin süregelen tartışmalardan hareketle yemek kültürlerinin değişiminin arkasındaki siyasi, iktisadi ve sosyal şartlara dikkat çekiyor; diğer yandan da Osmanlı mutfağının dinamizmini ve Osmanlıdaki yeme içme alışkanlıklarının çeşitliliğini değerlendiriyor.
Mayıs 2020 dosyasının editörlüğünü üstlenmekle beraber dosyaya bir de makaleyle katkı sunan Özge Samancı, “Osmanlı Kültüründe Yeme İçme” başlıklı dosyayı, Osmanlı saraylarında Tanzimat’tan itibaren verilen alaturka ve alafranga ziyafetleri ve bu ziyafetlerin diplomatik boyutlarını incelediği makalesi ile açıyor. Marianna Yaresimos; 17. Yüzyıl İstanbul’unun sokak lezzetlerini, yeme-içme esnafını ve dükkanlarını Evliya Çelebi’nin Seyahatname’si üzerinden bir incelemeyle okuyucuya sunuyor. Arif Bilgin‘in makalesi, Osmanlı döneminde tutulmuş yerli ve yabancı kayıtlarda geçen şerbetçileri ve şerbet çeşitlerini derleyerek Osmanlıdan Avrupa’ya şerbet kültürünü ele alıyor.
Dünya nüfusunun neredeyse tamamının en önemli gündemi haline gelmiş olan COVID-19 (coronavirus) pandemisinin geçmişte yaşanan büyük salgınları yeniden gündeme taşımasından hareketle Toplumsal Tarih; nisan sayısında olduğu gibi bu sayıda da tarihte görülen bazı salgın hastalıkları merceğine alan bir dosyaya yer veriyor. Bu dosyanın ilk makalesinde İsmail Yaşayanlar, Osmanlıda uygulanan dezenfeksiyon yöntemlerini ve bu yöntemlerin gelişim sürecini ele alıyor. Nükhet Varlık; salgınlar ve toplumlar arasındaki ilişkiler dinamiğini, çevre ve iklim şartları üzerinden değerlendiriyor. Giray Fidan ile Guozhong Tang; Çin tarihindeki salgınlarla ilgili kayıtları inceleyerek hanlıklar döneminden bugüne Çin’de yaşanan salgınların toplumsal etkilerini ve Çin’in tarih boyunca salgınlarla mücadele yöntemlerini ele alıyorlar. Ceren Ergenç ise Çin mutfağına dair ön yargıların kaynağını Çin’in yaşadığı büyük 1958-60 kıtlığına dayandırdığı makalesinde Çin’in sanayileşme ve modernleşme sürecinde gıda güvenliği ile gıda güvenilirliği politikaları arasında aldığı yolu masaya yatırıyor.
Mayıs 2020 sayısında yer alan iki dosyanın dışında ise Erkan Serçe ile Burcu Belli‘nin makaleleri mevcut. Erkan Serçe‘nin makalesi İzmir’de 1 Mayıs kutlamalarının tarihsel sürecine odaklanırken Osmanlıdaki ilk 1 Mayıs kutlamasının İzmir’de yapılıp yapılmadığı tartışması hakkında bilgi veriyor. Burcu Belli ise son dönem Osmanlıda fuhuş konusuna odaklanarak 1884 Talimatnamesi’ni hazırlayan süreci, talimatnamenin içeriğini ve yerel liderlerle devletin yer değiştirme çabasını tartışırken polis memuru sevgilisi Hacı Efendi’yi karşı komşusu Surpik’e kaptıran Hayganuş’un hikayesini bu dönüşüm çerçevesinde okuyucuya aktarıyor.
Murat Cankara; Osmanlı’da Gayrimüslim Basından başlıklı köşesinde bu ay; “Sabık müdür-i mülga Kalem-i Dava-yi Ticaret-i Kayseriye” Hovhannes Balıkçıyan’ın (1833-1898) editörlüğünü üstlendiği, Ermeni harfleriyle Türkçe yayımlanan Felek 1 Abril [nisan] 1882 tarihli 7. sayısında yer alan “Eduard Cenner” başlıklı yazısından bir tercüme aktarırken aşının Osmanlıdaki sürecine değiniyor. Emel Seyhan‘ın hazırladığı Osmanlı Basınında Yüz Yıl Önce Bu Ay sayfalarında ise Mayıs 1920’de basında yer almış haber kesitlerinden bir derleme sunuluyor.
edebiyathaber.net (7 Mayıs 2020)
