Uluslararası Yayıncılar Birliği Yayınlama Özgürlüğü Komitesi Yeni Başkanı Ola Wallin, Türkiye’nin ifade ve yayınlama özgürlüğünü güvence altına almaktaki başarısızlığına dikkat çekti.
Türkiye’de ifade ve yayınlama özgürlüğüyle ilgili sorunlar konusunda bilgi almak üzere İstanbul’a gelen Uluslararası Yayıncılar Birliği Yayınlama Özgürlüğü Komitesi yeni başkanı Ola Wallin, 30 Ekim 2013’te Türkiye Yayıncılar Birliği’nin Beyoğlu’ndaki merkezinde bir basın toplantısı düzenledi. Toplantıda konuşan Wallin Türkiye’nin çok sayıda gazeteci, yazar ve çevirmene özellikle Terörle Mücadele Kanunu ve Türk Ceza Kanunu’nun hükümlerine dayanarak açılan davalar ve tutukluluklarla, insan hakları yükümlülüklerini ihlal ettiğini belirtti.
Wallin Türkiyeli yetkililere, iki yılı aşkın süredir tutuklu bulunan çevirmen Deniz Zarakolu’nun acilen salıverilmesi ve Ragıp Zarakolu’na atılı suçlamaların ortadan kaldırılması için çağrıda bulundu. Her ikisi de Ekim 2011 tarihinde, çok sayıda yayıncı, yazar ve gazetecinin yalnızca yayınlarından ötürü gözaltına alındığı baskıcı bir dönemde tutuklanmıştı. “Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası insan hakları sözleşmeleri, bu yazar ve yayıncılara görüşlerini özgürce ifade etme ve hapsedilme veya eziyet görme korkusu taşımadan yazma ve yayınlama haklarını vermektedir. Yazmak ve yayınlamak toplumun politik ve kültürel hayatına tüm seslerin katılması için barışçıl ve demokratik yollardır.”
Wallin ayrıca Fransız yazar Guillaume Apollinaire’in ilk olarak 1911’de basılan kitabı Genç Don Juan’ın Maceraları’nın yayıncısı İrfan Sancı ve çevirmeni İsmail Yerguz’un müstehcenlik suçlaması ve 6 yıldan 10 yıla kadar hapis istemiyle yargılandıkları davaya ve Yargıtay’ın eseri modern çağın Türkiyesi için bile “fazla açık saçık” bulan kararına dikkat çekti. “Vatandaşlar ne okuyacaklarıyla ilgili seçim yapma hakkına sahiptirler. Hükümetler Türkiyeli okurları dünya edebiyatına erişmekten alıkoyan keyfi bir ahlaki kodu dayatmaktan kaçınmalıdırlar”.
Wallin 2013 PEN Barbara Goldsmith Yazarlara Özgürlük Ödülü sahibi çevirmen ve yazar Ayşe Berktay da dahil olmak üzere Türkiye Yayıncılar Birliği’nin son Yayınlama Özgürlüğü Raporu’nda (Haziran 2012-Haziran 2013) adı geçen tüm yayıncı, yazar, çevirmen ve gazetecilerin ve son kayıtlara göre hapiste bulunan 66 gazetecinin acilen salıverilmesini talep etti.
Ola Wallin şöyle dedi: “Uluslararası insan hakları yasası hükümetleri vatandaşların yazma, yayınlama veya okumayla ilgili seçimlerine saygı duymakla yükümlü kılar. Demokrasi, kültürel çeşitlilik ve toplumsal ilerleme için açık bir tartışma ortamı gereklidir. Görüşlerin çeşitliliğini ifade eden yazarlar ve yayıncılar bu diyalog için esastır. Uluslararası Yayıncılar Birliği Türkiye’de ifade ve yayınlama özgürlüğü için sürdürülen mücadeleyi desteklemekte kararlıdır.”
Toplantıya Avrupa Gazeteciler Federasyonu Başkanı Mogens Blicher Bjerregard, Uluslararası Yazarlar Forumu’ndan Penny Grubb, Türkiye Yayıncılar Birliği Yayınlama Özgürlüğü Komitesi Başkanı ve Belge Yayınları Yayın Yönetmeni Ragıp Zarakolu, Sel Yayıncılık’ın Kurucusu ve Yöneticisi İrfan Sancı da katıldı. Sancı Apollinaire davası ile ilgili gazetecilere bilgi aktardı. Apollinaire’le ilgili Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Türkiye’yi mahkûm eden daha önceki kararını ve Apollinaire’in tüm eserlerinin Dünya Kültür Mirası sayıldığını hatırlatan Sancı, “Dört kitabımız müstehcenlik suçlamasıyla yargılandı, dördü de beraat etti. Tüm beraat kararları bozuldu, üçünün davası 3. Yargı Paketi kapsamında ertelendi ancak Apollinaire için daha yüksek bir ceza istenerek erteleme de imkânsız kılınmak isteniyor. 7 Kasım’daki duruşma çok önemli, mahkûm olma, hapis cezası alma ihtimalimiz var. Bu karar yayıncılar olarak geleceğimizi yansıtacak” diye konuştu. Sancı Çağlayan Adliyesi’nde görülecek duruşmaya tüm basını davet etti.
Toplantıda söz alan Ragıp Zarakolu da son dönemdeki Yargıtay kararlarının yayıncıların erotik edebiyatla ilgili kazanımlarını birer birer geri alma çabasını gösterdiğini belirterek, “Bir yandan erotik edebiyat eserleri yasaklanmaya, yayıncılar cezalandırılmaya çalışılıyor. Diğer yandan aynı mahkeme 14 yaşındaki kız çocuğuna toplu tecavüz davasında ceza indirimine gidiyor, tecavüz durumunda mağdurda suç arıyor” diye konuştu.
Ola Wallin ve Uluslararası Yayıncılar Birliği
Ola Wallin Uluslararası Yayıncılar Birliği’nin Yayınlama Özgürlüğü Komitesi yeni başkanıdır. Wallin aynı zamanda İsveç’teki Ersatz Yayınevi’nin kurucularından biri ve yönetici müdürü, İsveç Yazarlar Birliği’nin uluslararası sekreteri ve yayınlama özgürlüğünün tutkulu bir savunucusudur.
Uluslararası Yayıncılar Birliği (The International Publishers Association -IPA) ulusal yayıncı birliklerinin uluslararası federasyonudur. IPA kitap ve dergi yayıncılığını tüm boyutlarıyla dünya çapında temsil etmekte olan, insan hakları şartına bağlı bir endüstri birliğidir. Sansüre karşı mücadele eder, telif hakları, okur yazarlık ve yayınlama özgürlüğünü dünya çapında destekler.
edebiyathaber.net (31 Ekim 2013)
