Varlık dergisinin Aralık sayısı yayımlandı.
Dergide yer alanlar:
Dosya: “Muhalif” – Nil Sakman, Ali Çakmak, Selçuk Orhan, Uğur Özdemir
Gündem:
“Filistin ve Kuzuların Sessizliği” – Mehmet Hakkı Suçin
“Filistin Şiirleri” – Necvan Derviş, Samir Ebu Havvâş, Murid Bergûsi, Mahmud Derviş, Semih el-Kasım, Fedva Tukan
Yazı: “Türk Kadını” Dergisinde Kadın Hakları Üzerine İki Argüman (Fatma Fulya Tepe – Per Bauhn) – Sanat ve Tasarım Nasıl Anlatılır: Canan Dağdelen ile Söyleşi (Mine Bican) – Vanessa Springora ile Bir Buluşma (Nilgün Tutal) – Reşat Nuri Güntekin ve Çalıkuşu Feride’nin Hikâyesi (Uğur Ozan Özen) – Agop Arad’ın İzinde, Bilinmeyen Bir Resmine Doğru (C. Hakkı Zariç) – Opera Sanatı: Didem ve Sinem Balık ile Söyleşi (Fatma Berber) – “Romantik”ten “Kirli”ye Uyaroğlu Şiiri Üzerine (Ferruh Tunç) – “Pasaj”: Görünmez Olanın Kazanılması (Hıdır Eligüzel) – Güneş Kursları, Geçmişin Günümüzle Buluşması (Emre Dirim) – Oğuz Atay ve Kontrollü Delilik Üzerine Hayaller ve Düşünceler (Faruk Turinay) – Nursel Hanım ile Bir Amsterdam Yolculuğu (Murat Tuncel) – Rüzgâr Odası (Yavuz Özdem) – Türkçe Günlükleri (Feyza Hepçilingirler) – Yeni Şiirler Arasında (Şeref Bilsel) – Yeni Öyküler Arasında (Jale Sancak)
Desen: Özge Ekmekçioğlu
Şiir: Yüksel Pazarkaya, Hüseyin Köse, Cuma Duymaz, İsmail Doruk, Fatoş Asya Akbay, Özcan Erdoğan, Emrah Yolcu, Ahmet Kutlu, Mustafa O.
Öykü: İlay Bilgili, Asil Çam, Zeynep Paftalı, Huban Seda Aras
Kitaplar Arasında: “Cüret” – Neslihan Önderoğlu (Didem Ünal Demir) – “Doğaya Açılan Pencere” – Nedim Gürsel (S. Seza Yılancıoğlu) – Ayla Algan ile “Yaratıcı Oyuncu Yaratıcı İnsan” Üzerine Söyleşi (Burak Süme) – “Modern Türk Sanatının Doğuşu: Konstrüktivist Türkiye Cumhuriyeti’nde Kültür ve İdeoloji” – Kağan Güner (Bilgin Güngör) – Ebru Kış ile “Minimal Şeyler” Üzerine Söyleşi (Ersun Çıplak)
Edebiyattan resme, felsefeden sanat tarihine, fotoğraftan dilbilime geniş bir alanda yazılar, söyleşiler yayımlayan Varlık bu ay da Nasıl Anlatılır, Opera Sanatı, Türkçe Günlükleri, Yeni Şiirler / Öyküler Arasında köşeleri ve son çıkan kitapların tanıtıldığı Kitaplar Arasında bölümüyle okurlarıyla buluşuyor.
Editörden
Varlık’ın Aralık 2023 sayısında “Muhalif”i odağa alıyoruz. Dosyamıza katkıda bulunan yazarlar ise Nil Sakman, Ali Çakmak, Selçuk Orhan, Uğur Özdemir.
Nil Sakman, “Toplumsal Cinsiyet Ekseninde Muhalif Olmak” başlıklı yazısında “Kanımca 21. yüzyılda senelerin emeği ile ulaşılan feminist arkeolojide kadın muhalif işe kendisinin tarihsel ontolojisi üzerine kafa yorarak başlayan kişidir. Bilgi öznesi olarak kendi kurulumu, iktidar ilişkilerinin öznesi olarak nerede ve nasıl konumlandığı ve kendi eylemlerinin etik öznesi olarak halihazırda işleyen düzeni yeniden üretip üretmediği veya bir dönüşüm sancısı içinde olup olmadığı yönünde akıl yürüten kişidir,” diyor. Özne-kadın kategorisini aşındıran etkili alanlardan birinin kurgu dünyası olduğunu vurguluyor ve Türkiye kadın yazınını bu açıdan değerlendiriyor.
Ali Çakmak, “Tam Bir Muhalif” başlıklı yazısında “İktidarın bir baskı ve manipülasyon tekniğiyle doğruyu söylemenin anlamı, yeterliliği konusunda bulanıklık yaratması, şüpheler yayması ve söylenen sözleri çarpıtması şaşırtıcı değil, hatta belki oyunun temel bir kuralı bile sayılabilir. Öte yandan doğruyu söylemenin iktidar ilişkileri söz konusu olduğunda her zaman tarihsel bir bağlamda anlam kazandığı, yeterliliğinin ancak o tarihsel şartlarda politik bir çerçeve kazandığı yadsınabilir mi?” diye soruyor. İktidar ve muhalefetin sınırlarının bulanıklaştığı ve kolayca birbirlerine dönüşebildikleri tarihsel anları Türkiye’nin yüzyıllık tarihi bağlamında ele alıyor. Bu dönüşüm anlarını ise Ece Ayhan, Yahya Kemal, Ali Kemal ve özellikle de Refik Halid Karay’ın yazdıkları ve iktidarla ilişkileri çerçevesinde ortaya koyuyor.
Selçuk Orhan, “Muhalefetin Beklenmedik Yolları” başlıklı yazısında “Muhalefetin basında ya da sosyal medyada yaygınlaşma becerisiyle geniş halk kesimleri üstünde etki bırakması arasında gözlemlenebilir bir orantısızlık var. Muhalefet bu haliyle halk nezdinde bir çeşit müsamere gibi karşılanıyor,” diyor. 12 Eylül Davası, Gezi Olayları, Boğaziçi Üniversitesi’nin iktidar çizgisinde yeniden yapılanması gibi meselelere halkın bakışını değerlendiriyor. Türkiye’de kimlik siyaseti üstünden gelişen muhalefetin tıkanma noktalarını ele alıyor. Doğrudan toplumun içinden serpilen muhalefet ile bir ajanda benimsenerek uygulanan formaliteleri birbirinden ayırıyor.
Uğur Özdemir, “Birlikte Ama Yalnız: Seçim Öncesi Muhalefet Koalisyonları” başlıklı yazısında, seçimsel otoriter rejimlerde muhalefetin rolü ve seçim öncesi koalisyonların etkinliği üzerinde duruyor. Seçmen davranışını açıklayan modellere dair bir tartışma yürütüyor, 2023 Türkiye Genel Seçimleri üzerine yapılmış deneysel bir çalışmanın sonuçlarına değiniyor. Bu sonuçlardan yola çıkarak Türkiye’deki seçim stratejilerinin kimlik siyaseti ve duygusal faktörlere dayandığını ve bu durumun demokrasinin en temel mekanizmalarını zayıflattığını vurguluyor.
Mehmet Erte
edebiyathaber.net (28 Kasım 2023)
