Varlık dergisinin Ekim sayısı “Cumhuriyet 100 Yaşında!” dosyasıyla yayımlandı.
Dergide yer alanlar:
Dosya: “Cumhuriyet 100 Yaşında!” – Alphan Akgül, Funda Şenol, Koray Tütüncü, Korkmaz Alemdar, Birsen Karaca
Yazı: Opera Sanatı: İrem Kırgız Aray ile Söyleşi (Fatma Berber) – Türkiye’de Kadınların “Kısmi Kurtuluş”unu Ziya Gökalp’ın “Ev Kadını” (1918) Şiiri Üzerinden Düşünmek (Fatma Fulya Tepe – Per Bauhn) – Hilmi Yavuz Şiirinin Genel İzlekleri (Arife Kalender) – Melodram Sinemamızın Özel Bir Portresi: Yıldırım Önal (Zekeriya Şimşek) – Marguerite Duras’da Iskarta Beyaz Hayatlar (Nil Sakman) – “Yaşamı ve Yapıtlarıyla Habip Aydoğdu” Sergisi (Mine Bican) – Türkçe Günlükleri (Feyza Hepçilingirler) – Cumhuriyet’in Kıyısına Yaklaşanlar (Murat Batmankaya) – Travma Edebiyatı Nasıl Yapılır: “Mezarından Yazmak” (Evren Kuçlu) – Yerin ve Kentin Metni (Ozan Öztepe) – Edebiyatın, Tarihin ve Hayatın İzinde Kudüs’te (Çiğdem Ülker) – Rüzgâr Odası (Yavuz Özdem) – Yeni Şiirler Arasında (Şeref Bilsel) – Yeni Öyküler Arasında (Jale Sancak)
Şiir: Hilmi Yavuz, Türkân Yeşilyurt, Bâki Ayhan T., Gonca Özmen, Selcan Peksan, Ezgi Şimşek, Hakan Uslu, Barış Duman, Şura Aykan
Öykü: Serap Yenilmez Çetin, Erdem Yalçın, Ali Yeşil
Desen: Özge Ekmekçioğlu
Kitaplar Arasında: Betül Dünder ile “Erciyas” Üzerine Söyleşi (Doğa Deniz Baydar) – Gürsel Korat ile “Kristal Bahçe” Üzerine Söyleşi (Kardelen Dalokay) – “Sevdalı Düşler Senfonisi” – Halil Umar (Murat Tuncel) – “Böceklenme” – Hüseyin Peker (Erkan Karakiraz) – Raşel Rakella Asal ile “Her Şey Bir Eski Zaman Düşünde Şimdi” Üzerine Söyleşi (Halil Gökhan) – “Veraset Vergisi” – Hasan Ege Karanfil (Emira Açıkgöz)
Edebiyattan resme, sinemadan sanat tarihine, fotoğraftan felsefeye geniş bir alanda yazılar, söyleşiler yayımlayan Varlık bu ay da Opera Sanatı, Türkçe Günlükleri, Yeni Şiirler / Öyküler Arasında köşeleri ve son çıkan kitapların tanıtıldığı Kitaplar Arasında bölümüyle okurlarıyla buluşuyor.
Editörden
Geçen ay “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Eğitim”e odaklanmıştık. Varlık’ın Ekim 2023 sayısında “Cumhuriyet 100 Yaşında!” dosyasında ise Alphan Akgül, Funda Şenol, Koray Tütüncü, Korkmaz Alemdar ve Birsen Karaca’nın yazılarıyla kuruluşundan günümüze Türkiye Cumhuriyeti’ndeki bazı gelişmeleri değerlendiriyoruz.
Alphan Akgül, “Atatürkçülük: Distopya’dan Ütopya’ya” başlıklı yazısında ideoloji ile ütopya arasındaki ayrımı vurguluyor ve “Atatürk’ün ütopyası eski ama görkemli görünen bir enkazın altında ezilmiş halk yığınlarını önce birer ‘yurttaş’a dönüştürmek, ardından bu halkın harabeye dönmüş bir eve veda etmesini önlemek için ideolojik bir hamasete malzeme edilen dinî duyguları rasyonel bir temele oturtmaktı,” diyor.
Funda Şenol, “Kadın Hareketinin Yüzyılı” başlıklı yazısında Kadın Halk Fırkası (1923), İlerici Kadınlar Derneği (1975), “Kadınlar Dayağa Karşı Dayanışmaya” yürüyüşü (1987), Elele, Kadınca, Amargi, Pazartesi gibi dergiler ve daha pek çok oluşuma, harekete değinerek “kurucu babalar”ın “devlet feminizmi”yle yetinmeyip, resmî ideolojiye karşı eleştirel bir tavır geliştiren kadınların mücadelesini anlatıyor.
Koray Tütüncü, “Cumhuriyetin Argümanı ve Eylemi”ni hem kavramsal hem de tarihsel açıdan analiz etmeye girişecekler için önsöz niteliğindeki yazısında “toplumsal ve tarihsel varoluşu etik-moral-politik bir birlik olarak siyasal varoluşa dönüştürmenin ne anlama geldiğini” sorguluyor.
Korkmaz Alemdar, “Cumhuriyet’in gazetecilik mesleğini güçlendirmek için öngördüğü yapı özünde gazetecilerin sermayeye karşı korunmasını sağlamaya dönüktü. (…) Gazete sahipleri ve emeğiyle onlara bağımlı gazeteciler bu yapının kurulmasına direndiler ve başarılı oldular,” diyor ve “Cumhuriyet’in İletişim Politikaları”nı başlangıçtan günümüze inceliyor.
Birsen Karaca, “Anadolu İnsanının Yaşamındaki İzdüşümüyle Cumhuriyet” başlıklı yazısında farklı kuşaklardan vatandaşlarımızla yaptığı söyleşileri aktararak Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte gerçekleşen dönüşümleri değerlendiriyor.
Mehmet Erte
edebiyathaber.net (29 Eylül 2023)
