Medyascope‘un Al Jazeera‘ya dayandırdığı habere göre Zimbabwe’nin başkenti Harare’nin düşük gelirli bir banliyösü olan Budiriro 5’te, Kingston Dhewa adlı yazar akıllı telefonuna odaklanmış bir şekilde yazıyor. Meyve ve sebze tezgahının başında müşterilerle ilgilenirken bir yandan da yeni romanının son bölümünü tamamlamaya çalışıyor. Dhewa, saatlerdir yazdıktan sonra son kontrollerini yapıp metni WhatsApp’taki 1000’den fazla takipçisine gönderiyor. 52 yaşındaki Dhewa, Zimbabwe’de WhatsApp üzerinden roman satan yeni nesil yazarlardan biri.
WhatsApp üzerinden yayıncılık nasıl işliyor?
Yazarlar genellikle hikayelerini bölüm bölüm yayınlıyorlar. İlk birkaç bölüm ücretsiz paylaşılarak okuyucuların ilgisi çekiliyor. Daha sonra okuyucular mobil para transferi veya telefon kontörü ile ödeme yaparak kitabın tamamına erişebiliyorlar. Ödeme onaylandıktan sonra yazar kitabın tamamını PDF formatında okuyucuya gönderiyor. Dhewa gibi bazı yazarlar WhatsApp grupları kullanırken, Pamela Ngirazi gibi popüler yazarlar tek yönlü iletişime olanak sağlayan WhatsApp Kanalları’nı tercih ediyor.
Ekonomik kriz dijital yayıncılığı tetikledi
Zimbabwe’de devam eden ekonomik kriz ve yüksek enflasyon, halkın alım gücünü ciddi şekilde düşürdü. Geleneksel kitap yayıncılığı da bundan nasibini aldı. Yayıncı Philip Chidavaenzi, “Yayıncılık genellikle seçkin bir iş ve sınırlı harcanabilir geliri olan bir pazara dayanıyor. Ekmek ve tereyağından sonra kitap almak son seçenek oluyor” diyor. Bu ortamda WhatsApp üzerinden yayıncılık, hem yazarlar hem de okuyucular için daha erişilebilir ve uygun fiyatlı bir alternatif haline geldi.
WhatsApp yayıncılığının avantajları ve dezavantajları
WhatsApp yayıncılığı, yazarlara eserlerini doğrudan okuyucularla paylaşma ve gelir elde etme imkanı sunuyor. Ayrıca daha geniş bir kitleye ulaşmalarını sağlıyor. Ancak telif hakları ve fikri mülkiyet konusunda endişeler de var. BT uzmanı Jacob Mtisi, “Zimbabwe’nin telif hakkı yasaları, WhatsApp gibi dijital platformlarda yayınlanan edebi eserleri de kapsıyor” diyor. Yazarlar eserlerini Zimbabwe Telif Hakkı Ofisi’ne kaydettirerek haklarını koruyabilirler.
Geleneksel yayıncılık tehdit altında mı?
Yayıncı Philip Chidavaenzi, WhatsApp üzerinden yayıncılığın geleneksel yayıncılık için bir tehdit oluşturmadığını düşünüyor. “WhatsApp’ta iyi veya kötü herkes her şeyi yayınlayabilir” diyor. Ancak ekonomik kriz nedeniyle geleneksel yayıncılık zor günler geçiriyor. Ders kitapları bile korsan baskılar nedeniyle eskisi kadar satılmıyor. Örneğin, bir zamanlar müfredatta yer alan bir kitap 250 bin adet satarken, son yıllarda bu rakam 2 bine kadar düştü.
Yazarların hayalleri ve beklentileri
Kingston Dhewa gibi yazarlar için WhatsApp üzerinden yayıncılık, yerel hikayeleri daha geniş bir kitleyle paylaşma fırsatı sunuyor. Dhewa, “Afrika kültürünü ve kırsal kesimde yaşayan siyahilerin hayatını dünyaya tanıtmak istiyorum” diyor. WhatsApp sayesinde daha verimli bir yazar haline geldiğini söyleyen Dhewa, ünlü Shona romancısı Patrick Chakaipa gibi edebi başarı ve tanınırlık elde etmeyi hedefliyor. Ancak yayıncı Chidavaenzi, WhatsApp üzerinden satışların bir yazarın ev almasına yetecek kadar gelir getirmesinin imkansız olduğunu belirtiyor.
edebiyathaber.net (2 Ağustos 2024)
