Yayıncılar Telif Hakları ve Lisanslama Meslek Birliği (YAYBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Aksoy 2021 yılını değerlendirdi:

2020’de Covid 19 salgını nedeniyle kan kaybeden yayıncılık sektörünü 2021’de de yine salgın ve kurda yaşanan artışlarla mücadele etti.

Dövizdeki yükseliş nedeniyle, kağıt, mürekkep, tutkal gibi neredeyse bütün üretim girdileri ithal olan sektör büyük bir krizle mücadele ederken, ancak %0,12 (binde 12) oranında bir büyüme gerçekleştirebildi. 2020’de 433 milyon 213 bin 632 olan toplam bandrol sayısı 2021’de 438 milyon 679 bin 864’e çıktı.

Maliyetlerde % 100’ü aşan artış özellikle basılan kitapların toplam başlık sayısını etkiledi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Telif Hakları Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre,  2021’de basılan kitapların toplam başlık sayısı bir önceki yıla oranla 1505 adet azaldı.

İlk kez basılan kitapların baskı sayısı 2020’de 161 milyon 38 bin 506 iken  bu rakam 2021’de  155 milyon 147 bin 658’e geriledi. 

Sektör telifsiz kitap ve tekrar baskıya yöneldi

Yayıncılık sektörü 2021’de tekrar baskılara ve telifsiz kitaplara yöneldi. Bu kategoride bandrol sayısında 2020’ye göre %0, 4 (binde 4) oranında bir artış yaşandı. Bir önceki yıl 272 milyon 175 bin 126 olan tekrar baskılar, 283 milyon 532 bin 206’a yükseldi.

Yıllık %0, 12 oranındaki bandrol artışına eğitim, inanç ve akademik yayınlarda yaşanan artışlar etkili oldu. 

Yetişkin kitaplarında artış ya da eksilme yaşanmazken, çocuk-gençlik, yetişkin kurgu ve ithal kitapların tirajlarında ise toplam 2 milyon 608 bin 514 adet bir küçülme söz konusu oldu. 

Belirsizlik 2022’de de devam edecek

Belirsizliğin artacağı tahmin edilen 2022’de de var olan tablonun devam edebileceğini ya da kısmen daralmanın tabloya yansıyacağını söyleyebiliriz.

Özellikle yeni eser başlık ve bandrol sayısındaki düşüş kültür dünyamızdaki zayıflamayı hızlandıracak ve yazılı kültürün korunması ve geliştirilmesini olumsuz etkileyecektir.

Kültürel zenginliğimiz, çeşitliliğimiz ve bu alanlardaki devamlılığımızda daralma tehlikesi kendini göstermiştir.. 

Sektörümüzde üretim yerelleşmeli

Yeni bir yıla adım atarken, yayıncılık sektörünün gelişmesinin ve güvenle ilerlemesinin önündeki engellerin kaldırılması zorunluluktur.

• Orta vadede sektörümüzde üretiminin yerelleştirilmesi elzemdir. Başta kağıt olmak üzere kitap hammaddesinin ülke sınırları içinde üretmeye başlamamız gerekmektedir.

Türkiye’nin iklimi endüstriyel orman yaratmaya uygun olduğu gibi kitap ve gazete kağıdı üretiminde kullanılabilecek geri dönüşümlü kağıt üretimi ve kenevir posasından kağıt hamuru elde etmek için gerekli yatırımlar yapılmalıdır.

Sektör acil önlem alınmasını istiyor

Bir yandan yapısal sorunlarla mücadele edilirken bir yandan da ivedilikle sektörümüzün gelişimini destekleyecek ve kolaylıkla sonuçlandırılacak yasal önlemler alınmalıdır.

• 5846 sayılı FSEK değişikliği derhal gerçekleştirilmeli, ikincil kullanım ve benzeri gelirler tanımlanmalıdır. 
• Devlet tarafından toplanan özel kopyalama harçları vakit geçirmeksizin hak sahiplerine ödenmelidir. 
• Özellikle internet siteleri üzerinden satılan kitaplarda rekabet adına yapılan yıkıcı indirimlere acilen son verilmelidir.  Kitap satışlarında sabit fiyat uygulamasına ilişkin yasa taslağı ivedilikle TBMM’den geçirilmelidir.
• Üretim girdilerinin yerelleştirilmesi çalışmaları sürerken, kitap kağıdında sübvanse  mekanizmaları ivedelikle geliştirilmelidir. 
• Kağıt ithalinde uygulanan, kitap kağıdında % 8, Bristol’de %18 KDV uygulanması acilen sıfırlanmalıdır.
• Kağıt ithalinde Gümrük Birliği’nden kaynaklanan imtiyazlar, AB dışındaki ülkelerden yapılan ithalata da uygulanmalıdır.

edebiyathaber.net (10 Ocak 2021)