Sevdikleri kitapların yolculuğunu merak eden okurlar, teslim ettiği metnin başına neler geleceğini bilmek isteyen yazarlar ve çevirmenler genellikle şunu sorar: Editör ne iş yapar?
Geçtiğimiz günlerde Delidolu Yayınları’nın okurlarla buluşturduğu Editör Ne İş Yapar? isimli kurmaca dışı kitap bu sorunun yanıtını arıyor.
Editörlük bir iş;
ama editörlüğün bir meslek, hatta
sanat olduğu söylenebilir. Gerçekte, bütünüyle sözcüklere dayalı bir uzmanlık alanı olmasına karşın, birkaç sözcükle basitçe anlatılamayacak kadar derin
bir mevzu, editörlük. Bu bağlamda düşünülünce “Editör ne iş
yapar?” sorusu gerçekten de yaşayan,
canlı bir soru. Yazarlar, çizerler, çevirmenler, okurlar;
hatta sektörün önemli çarklarından dizgiciler,
grafikerler veya satış
yöneticileri bile
sorabilir bu soruyu. Bir de tabii, editörlüğü bir meslek olarak
arzulayan gençler. Lâkin bu sorunun yanıtı asla basitçe verilemez, zira editörlük, üretim sürecinin son derece karmaşık işlediği
bir alandır.
Editör Ne İş
Yapar?, işte bu karmaşıklığı gidermeyi, açıklığa
kavuşturmayı hedefleyen kapsamlı bir kılavuz kitap. Sektöre yön veren isimlerin kaleme
aldığı makaleler, mesleğin
karanlıkta kalan ya da
ziyadesiyle merak uyandıran
yönlerini aydınlatarak zihinlerdeki
(ve mümkünse, kitabın adındaki) soru işaretini
yok etmeye çalışıyor.
Delidolu Yayın Yönetmeni Ayşegül Utku Günaydın, bir yayınevi için yayıma hazırladığı her kitabın ciddi bir zaman ve maddi yatırım gerektirdiğine dikkat çekiyor.
Kitap sektöründe bir kitabın seçiminden geliştirilip yayımlanmasına ve tanıtım aşamasına kadar, editörden grafik tasarımcılara, sosyal medya uzmanından satış personeline, pek çok farklı figürün rol oynadığını belirten Günaydın’a göre yayıncılığın hammaddesi kitap söz konusu olduğunda yayınevinin sunduğu ciddi bir katma değerden söz etmek mümkün.
Editörlüğün ve yayıncılığın resmî bir eğitiminin olmaması nedeniyle bugüne kadar daha ziyade usta-çırak ilişkisine dayanan bir sürecin söz konusu olduğunu hatırlatan Günaydın, “Editör Ne İş Yapar?’ın bir prodüksiyon şirketi gibi çalışan yayınevlerinin bu katma değeri nasıl sunduğunu anlatması bakımından sektör için de bir kılavuz olma potansiyeli taşıdığını vurguluyor. Kitabın altbaşlığı da oldukça ilgi çekici; Sanat, Zanaat ve Ticaret Üçgeninde Kitap Editörlüğü. Günaydın, bu alt başlığın kitabın içeriğine dair önemli bir bilgi verdiğini anlatıyor: “Bir yayıncının hem ticari ortama hem de kültür hayatına yaptığı en önemli katkılardan biri, okur kitlesinin okumaya değer eserlerle buluşmasını sağlamaktır. Ama yayıncılık aynı zamanda ticari bir faaliyettir. Denklemin ticaret kısmı eksik olduğunda, dünyanın en güzel kitabı bile olsa kitapta da vurgulandığı üzere ”ormanda, devrildiğinde sesini kimsenin duymadığı ağaç” olabilir. Dolayısıyla kitap, bu görüşten yola çıkarak, yayıncılığı ve editörlüğü, sanat, zanaat ve ticaret bağlamında ele alıyor. Bu işin sanatsal bir yönü olduğu kadar zanaat ve ticaret tarafının nasıl yürütüldüğü üzerinde detaylı biçimde duruyor. Yazar-editör ilişkisinden farklı editörlük türlerine, yayınevi için doğru kitabı bulup haklarını satın almaktan kriz dönemlerinde kitap seçimine ve çeşitli satış tekniklerine kadar tüm üretim ve operasyon işleri hakkında alanlarında deneyimli editörlerin yazılarından oluşuyor.”
Her bir cümlesi altı çizilesi ve üzerinde düşünülmesi gereken, yıllar içinde edinilmiş deneyimlerden süzülen bu yazılar, sektöre yeni adım atacak kişiler için başlı başına bir okul gibi. Ama aynı zamanda deneyimli editörler ve yayıncılık alanındaki her bir çalışan için ufuk açıcı bir kaynak.
edebiyathaber.net (18 Aralık 2020)
