Hayvanların başrolde olduğu çocuk edebiyatına dair kitaplar çoğu zaman yetişkin edebiyatına dair olan kitaplardan daha fazlasını –umduğunuzdan fazlasını- hem çocuklar hem yetişkinler adına verebilir okura. Beatriz Castro’nun resimlediği David Nel-Lo kitabı İvo Hamam’ın Günlüğü (Ayrıntı Yayınları-Dinozor Çocuk) tam da böyle kitaplardan. Çocuk kitabı aslında fakat yetişkinlerin de okuyabileceği türde bir çocuk kitabı olarak İvo Hamam’ın Günlüğü, bir hamam böceğinin ağzından yazılarak hamam böceklerinin dünyasına götürüyor bizleri. Bu kitabıyla çocuk edebiyatı dalında İspanya’da verilen en önemli ödül Edebe Ödülü’nü alan David Nel-Lo hem yetişkin edebiyatı hem de çocuk edebiyatında İspanya’da birçok kitap çıkarmış, tanınan bir yazar. Bu bilgi ile İvo Hamam’ın Günlüğü’nde anlatılan hikâyenin neden yetişkinler olarak bizleri de etkileyebildiğini anlamış oluyoruz.
“İşte böylece ailem yani biz Hamamlar sakin, hoş ve hatta çok sayıdaki kız ve erkek kardeşlerimle kurduğumuz gruplarla eğlenceli bir yaşam sürüyorduk. Evin kuytu köşelerinde koşturuyor, birbirimizi kovalıyor, raflarda dolapların altını üstüne getiriyorduk. Hele bir de gece olup yorgun düştüğümüzde annemin ya da babamın bize öyküler anlatması vardı ki. Mutfakta, ocağın arkasında iyice tozlanmış ve sıcak bir köşede veya su damlattığı için etrafını nemlendirip ortalığa harika bir küflü, ıslak halı kokusu yayan eski bir radyatör peteğinin yanında toplanıp halka biçiminde oturuyorduk.”
İvo’nun hamam böceklerinden oluşan ailesinin hikâyesini okumaya başlıyoruz. Anlattığı ev yaşlı Bayan Atril’e ait. Kocası Bay Atril’i yakın bir zamanda kaybeden Bayan Atril’in evi İvo’nun ailesi için biçilmiş kaftan. Çünkü artık ev eskisi kadar iyi temizlenmemekte. Bu durumun yarattığı boşluk İvo’nun ailesine yararken, evin istedikleri her yerinde özgürce dolaşan Hamam ailesi ömürlerinin sonun kadar ve nesiller boyu bu evde yaşayabilirler elbet fakat Bayan Atril çok yaşlı. Bu yaşlılığına istinaden istenmeyen ama beklenen son gerçekleşiyor. Bayan Atril’in ölmesi ile Hamamlar için yeni ve zorlu bir yolculuk başlıyor.
“Bu felaket haberini izleyen saatler ve günler korkunç bir endişeyle doldu. Ben hemen annemle babama haber vermeye koştum ve arkasından evde yaşayan tüm Hamamların katıldığı bir meclis toplantısı yapıldı. Gerçi bu arada ev yaşanmaz bir yer hailine gelmişti çoktan. Mirasçı hanım üç tane temizlikçi tutmuştu.”
Ev ilaçlanmaya başlamadan önce evi terk etmek zorunda kalan Hamam ailesi şehir içerisindeki zorlu göçlerine Bayan Atril’in ölümüyle başlarlar. Fazlasıyla karanlık ve zor bir yolculuktur bu, çünkü yıllardır aynı evin içinde güvenli bir şekilde yaşamanın konforuna alışmışlardır. Şehri bir boydan bir boya kat ederken şehrin kanalizasyon kullanacak ve hepsi de yeni birçok şey keşfedecektir bu yolculuklarında fakat İvo yeryüzünde özgürce hareket etmenin zorlukları ile eşitlik duygusunu tanıyacaktır. Özgürlük tam olarak hiçbir yerde yoktur ve dünya eşitlik üzerine kurulu bir sistemle çalışmamaktadır.
İvo yeni yerleşim yerleri olan Apolo Otel’de tanışacaktır gerçek dünya ile. Hamamlar yerleştikleri Apolo Otel’de çokça badire atlatmaya başlarlar. Sabit birkaç insan dışında insanlar sürekli değişmekte ve tanımadıkları bu insanlar onlara kendilerini sürekli tehlike altında olduklarını hisettirmektedir. İvo’nun çok okuyan ve bilgi sahibi bir Hamam olduğunu da unutmamak gerekiyor. Entemoloji biliminden bahsediyor mesela, hamam böceklerinin, karıncalar ve ağustos böceklerinden farkından aynı zamanda. Böylece böcek bilimine dair bilgiler ediniyoruz. Yeni karakterlerle tanışıyoruz aynı zamanda, General Landulfo mesela ve onunla tanışınca ülke tarihine dair hikâyeler de dinlemeye başlıyoruz.
Sadece bir çocuk kitabı değil, düz bir çocuk kitabı değil İvo Hamam’ın Günlüğü. İçeriğindeki bilgiler ile yeryüzündeki tek canlıların insanlar olmadığı gerçeğini ya da yeryüzünde mücadele eden tek canlının insan olmadığı gerçeğini bize hatırlatan bu anlamda yetişkinlerin de okuması, çocukları için de kesinlikle edinmeleri gereken bir kitap.
edebiyathaber.net (17 Mart 2023)
